Elektrikli araçlar fosil yakıtlara alternatif çözümler yaratması sebebiyle çevreci yaklaşımlara sahiptir. Aynı zamanda yakıt maliyetini düşüren çalışma prensibiyle de ilgi görür. Geleneksel otomobillere göre minimum ses çıkarma kabiliyetine sahip olan elektrikli araçlar büyük şehirlerdeki en önemli sorunlardan biri olan gürültü kirliliğini önleyen özelliğiyle öne çıkar. Bakım masraflarının az olmasından sundukları konfora kadar elektrikli araçların faydaları pek çok başlıkta incelenebilir. Dünyada yaygınlaşan elektrikli araç kullanımı ülkemizde de yavaş yavaş artmaya başlamaktadır. Elektrikli araçların avantaj ve dezavantajları, tarihi, elektrikli araç alınır mı ve özellikleri nelerdir gibi soruların cevaplarını öğrenmek için detaylara göz atabilirsiniz. Elektrikli araç sahibi olmayı düşünüyorsanız, Kasko ve Zorunlu Trafik Sigortası hizmetlerimiz hakkında bilgi alarak aracınızı güvence altına alabilirsiniz.
Elektrikli Araçların Tarihi
Elektrikli araçların tarihiyle ilgili farklı bilgiler olsa da 1895 yılında Moris ve Salomon tarafından tasarlanan iki koltuklu Electrobots isimli elektrikli araç tarihinin en önemli örneğidir. Bundan sadece 3 yıl sonra 1897’de Londra Elektrikli Taksi Şirketi tarafından 15 elektrikli araç kullanılmaya başlanmıştır. (1) Geçmişten günümüze gelinceye kadar pek çok değişim gösteren araçlarda temel prensip enerjilerinin tamamını elektrik motorundan karşılamalarıdır. Akülerini şarj ederek yolculuk yapmaya devam edebileceğiniz araçlar her geçen gün yenilenen modelleriyle kullanıcıların beklentilerini karşılamayı amaçlar. Bu gelişmelere verilebilecek en güzel örnek; 2021 yılında tek şarjla 483 km gidebilen araçların yerini günümüzde 832 km’ye kadar yolculuk yapma fırsatı sunan araçların almasıdır. (2)
Elektrikli Araç Alınır mı?
Elektrikli araç piyasası yeni marka ve modellerle otomobil severlere seçenekler sunmaya devam eder. Geleneksel otomobillere alışkın olan sürücülerde de merak uyandırmayı başaran yeni teknolojiler, elektrikli araçların performansları ve sağladıkları ayrıcalıklı deneyimlerle öne çıkar. Size uygun olan modeli ve markayı seçmek amacıyla araştırma yaparak detaylı bilgi edinebilirsiniz. Elektrikli araç almadan önce bütçenizi, beklentilerinizi, araç menzilini ve vergi oranlarını öğrenerek karar verebilirsiniz. Elektrikli arabanın avantajları ve özelliklerini inceleyerek fikir sahibi olabilirsiniz.
Elektrikli Araçların Özellikleri Neler?
Elektrikli araçlar bir veya birden fazla elektrik motoru kullanan, araç dışı kaynaklardan elektrik toplayıcı bir sistemi olan ya da pille çalışabilen özelliklere sahiptir. Elektrikli araçların özellikleri arasında en önemlisi düşük emisyon ve yüksek verimlilik sağlayan yapısıdır. Elektrik motorları daha çabuk hızlanma ve yumuşak bir sürüş deneyimi vadeder. Geleneksel otomobillere kıyasla motor yapısı daha basit olduğu için daha az bakım gerektirir. Elektrikli araçların avantajları benzinli araçlarla mukayese edildiğinde daha fazladır. Araçlar kullandıkları sistemlere bağlı olarak; tümü elektrikli, hibrit ve yakıt hücreli olarak üçe ayrılır:
- Tümü elektrikli araçlar: Bataryalı elektrikli araçlar olarak da bilinen bu araçlarda depolanan enerji bitince özel şarj ünitesi ya da duvar priziyle şarj edilebilir. Aynı zamanda güneş ve rüzgâr enerjisiyle de şarj olanağı sunan bu araçlar ülkelere maddi ve çevresel açılardan da fayda sağlar.
- Hibrit araçlar: İçten yanmalı motor, elektrik motoru ve bataryası bulunan araçlardır. Geleneksel araçlardan elektrikliye geçiş için ara bir tür olarak tanımlanır.
- Yakıt hücreli araçlar: Elektrik motoruna güç vermek amacıyla hidrojen kullanan araçlardır. Hidrojen gaza dönüşürken motor su ve ısı üretir. Bu araçlar tamamen elektrikli olsalar da batarya dolumu yerine farklı bir yakıt ikmali yaparak çalışırlar.
Elektrikli Araçların Avantajları Neler?
Son teknolojiler kullanılarak tasarlanan elektrikli araçlar sundukları olanaklar sebebiyle daha çok tercih edilir. Yeni nesil teknolojilerle tasarlanan elektrikli bir araç satın almayı düşünenler avantajların neler olduğunu merak eder. Bu avantajlar şöyle sıralanır:
- Elektrikli araçlarda; şanzıman, egzoz borusu ve debriyaj bulunmaz. Bu durum egzoz gazı emisyonu yapmadığı anlamına gelir ve doğayı korumak için çok avantajlı bir sistemdir.
- Elektrikli araçların yakıt masrafları diğerlerine kıyasla daha uygun fiyatlarıyla dikkat çeker. Düşük yakıt maliyeti geleneksel araçlara göre %75 oranında tasarruf sağlar. (3)
- Sürüş keyfi yaşatan araçlar, hızlı vites değişimi ve tepki verme süresiyle yolculukları konforlu hâle getirir.
- Elektrikli arabalar sessiz çalışmalarıyla hem araç içinde hem de araç dışında gürültü yapmaz.
- Motor yapıları, kompleks sistemlerden oluşmadığı için yıllık bakım masrafları da minimum düzeydedir.
- Teknolojinin getirdiği yenilikler sayesinde şeritten ayrılma ve acil fren sistemi gibi pek çok ekstra özelliğe de sahiptir.
- Bazı şehirlerde elektrikli araçlar için ücretsiz otopark uygulamaları da bulunur. Böylece otopark konusunda da avantaj elde etmenize yardımcı olur. Buna örnek olarak Oslo’da uygulanan ücretsiz park alanları gösterilebilir. (4)
- Elektrikli araçların en avantajlı özelliklerinden biri de yakıt kokusunun bulunmamasıdır.
Elektrikli Araçların Dezavantajları Neler?
Elektrikli araç kullanmanın avantajları daha fazla olsa da elektrikli araçların dezavantajları da mevcuttur. Bu konular kısaca şu şekilde açıklanabilir:
- Elektrikli araçların batarya dolum süresi aracın marka ve modeline bağlı olarak değişiklik gösterir ve bu süre 30 dakika-10 saat arasındadır.
- Elektrikli araç piyasası hareketli yapısıyla kullanıcıların tercih yapmasını zorlaştırır. Teknolojinin etkisiyle her geçen gün yeni bir modelin çıkması yeni araç almak yerine sürücüleri kiralamaya yönlendirebilir.
- Araç fiyatlarının geleneksel otomobillere göre yüksek olması da dezavantajları arasında sayılabilir.
- Markalara bağlı olarak belirlenen pil kirası ücretleri de kullanıcılar açısından ekstra masraf çıkarabilir.
- Şarj istasyonlarına yenileri eklense de mevcut sayıları benzin istasyonları kadar yaygın değil bu durumda kullanıcıların uzun yolda problem yaşamasına sebep olabilir.
Elektrikli Araçların Geleceği
Elektrikli araçların kullanımı konusunda en çok düşündüren şarj istasyonu azlığıdır. 2023 yılı itibarıyla araç satışına paralel olarak istasyon sayıları da artış gösterdi. Buna ek olarak hükümetlerin karbon emisyonlarını azaltmak amacıyla oluşturdukları önlemlere bağlı olarak dünyadaki elektrikli araç kullanımı sayısı 2023 yılında 7.720.000’dir. (5)
Ülkemizdeki araç sayısı ise 10.166 adet olarak belirtilmiştir. (6) 2024-2028 yılları arasında elektrikli araç kullanımının hızla artması düşünülmektedir. Bu kapsamda oluşturulan projeksiyonlarda dünya çapındaki rakamların 2024 yılı için 8.600.000 iken 2028 yılında 13.470.000’e çıkması hedeflenir. (7)
Verilen bilgilerin ışığında elektrikli araç kullanmanın genişleyerek hem dünyada hem de ülkemizde yaygınlaşacağını öngörmek mümkündür. Sayısal verilerden hareketle yeni araba almak isteyenlerin elektrikli araçlara yönelmesinin gelecekte de fayda sağladığı tahmin edilebilir. Elektrikli araçlarla ilgili olan dezavantajların zamanla giderilmesiyle daha geniş kitleler tarafından kabul görmesi sağlanabilir.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın verilerine göre dünyada 66 bin elektrikli otobüs, 60 bin orta ve ağır elektrikli kamyon satışı yapılmıştır. Çin elektrikli tır ve diğer hizmet aracı satışlarında dünya lideri olarak ilk sırayı alır. Amerika, Avrupa gibi ülkelerde kullanılan araçların büyük bir kısmı Çin’de üretilir. Bireysel tüketicilerden kurumsal hizmetlere geçiş yapan elektrikli araç kullanımı sayesinde çevreyi korumak daha mümkün hâle gelebilir.
Gelecek tahminlerinin de gösterdiği gibi elektrikli araç kullanım sayıları her geçen gün artarak geleneksel araçları ikinci plana itebilir. Araç maliyetleri, tüketicilere sunduğu avantajlar ve çevreci yaklaşımları desteklemesi sebebiyle elektrikli araçların altyapı yatırımlarına hız verilerek gereken teknik destekler sağlanabilir. Mali destek ve yaşam kalitesini artıran teşvikler yapılarak tüketicilerin bu tip araçlara olan ilgisi artırılabilir.
Kaynaklar:
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/181605
- https://www.ekoiq.com/elektrikli-arabalarda-son-tarih-2035/
- https://ev.hedeffilo.com/ev-nedir/avantajlar-dezavantajlar
- https://temizenerji.org/2023/03/28/sehirler-elektrikli-araclarin-benimsenmesini-nasil-tesvik-edebilir/
- https://www.statista.com/outlook/mmo/electric-vehicles/worldwide
- https://www.odmd.org.tr/folders/2837/categorial1docs/3455/ODMD%20Bas%c4%b1n%20Bulteni%202%20Haziran%202023.pdf
- https://www.statista.com/outlook/mmo/electric-vehicles/worldwide
444 27 58
