Katılım Sigortacılığı, yardımlaşma usulü ile yapılan karşılıklı bir sigorta türüdür. Arapçada “Karşılıklı Garanti Vermek” ve “Birbirine Kefil Olmak” anlamlarına gelen tekâfül kelimesi ülkemizde katılım olarak karşılığını bulur.
İsminden de anlaşılacağı üzere Katılım Sigortacılığı’nda amaç, bu sigortaya dahil olan kişiler arasında dayanışma ve yardımlaşma sağlanmasıdır. Kişiler tarafından ortak bir havuzda toplanan primler, yine grup içinde ihtiyacı olan kişiler tarafından kullanılır.
Katılım Sigortacılığı’nda geçerli olan bazı tanımlar vardır. Katılımcı, katkı primi, risk fonu, bakiye, katılım reasüransı, likidite imkânı ve danışma komitesi bu sigorta türünde geçerli olan başlıklardır.
Katılımcı
Kendisi gibi diğer katılımcıların da riskini kabul ederek risk paylaşımı yapan, Katılım Sigortacılığı’nın özünde yatan dayanışma esası ile katkı primi ödeyen kişidir.
Katkı Primi
Risk paylaşımının yanı sıra dayanışma için de riskin karşılanması adına ödenen bedeldir. (Bağış)
Risk Fonu
Fondaki gelirlerin artmasıyla oluşturulan; birikim ödemeleri, tazminat, yasal yükümlülükler ve diğer tüm giderlerin karşılanmasında kullanılan meblağdır.
Bakiye
Sigortaya dahil olanların ödediği katkılar ve bu katkıların gelirlerinin yanı sıra risk fonunda belirtilen harcamalar düşüldükten sonra fonda kalan meblağdır.
Katılım Reasüransı
Dayanışma, risk paylaşımı ve finans ilkelerine dayanan ikili sigortayı (reasürans) temsil eden kavramdır.
Likidite İmkânı
Risk fonu eğer idari ve yasal yükümlülüklerini yeri getirme sürecinde fondaki bakiyede eksik kalırsa şirket risk fonuna geri almak koşulu ile finansman sağlar. Geçici süreli verilen bu desteğe ise likidite imkânı denir.
Danışma Komitesi
Katılım Sigortacılığı ilkelerini ve işleyişini kontrol eden, yapılacak olan faaliyetlere uygunluk veren komitedir.
Katılım Sigortacılığı’nın İlkeleri
Risklerin belirli bir grup içinde dağıtılması mantığı ile işleyen Katılım Sigortacılığı’nın bazı temel ilkeleri bulunur. Bu ilkeler:
- Yardımlaşma amacı olmalıdır.
- Sigortalılardan toplanan primler, faizsiz şekilde ve Danışma Komitesi onayından geçmiş alanlarda değerlendirilir.
- Havuzda toplanan primler, sigortaya dahil olan kişilere aittir.
- Teminat verilen konularda seçici davranılır.
- Bu konuda uzman kişiler tarafından hizmet alınır
- Dönem sonunda ortak havuzda kalan bakiye gerekli ihtiyatlara ayrıldıktan sonra kalan miktar prim sahiplerinin oranlarına göre bölüştürülür ve bu bölüştürülen miktar sosyal amaçlı kullanılır.
Yönetim Modelleri
Fonun katılımcılara karşı olan yükümlülüklerini doğru bir şekilde yerine getirmesi ve devamlılığı sağlamak adına üç tür yönetim modeli bulunur. Bu modeller vekâlet, mudarebe ve hibrit modelidir.
Vekâlet Modeli
Poliçe sahipleri adına şirketin vekil olarak hareket etmesidir. Havuza ait tüm işlemleri gerçekleştiren şirket eğer bu işlemlerden ücret alıyorsa “Ücretli Vekâlet”, ücret almıyorsa “Ücretsiz Vekâlet” adı altında hizmet eder. Şirketin vekâlet ücreti alıp almadığı sözleşme başında belirlenir. Fonlardan elde edilen kâr ve zarar şirketin sorumluluğu altında değildir. Ayrıca dönem sonunda fonun poliçe sahiplerine bölüştürülmesinde şirket herhangi bir ücret alamaz.
Mudarebe Modeli
Endonezya ve Malezya gibi Uzak Doğu ülkelerinde daha çok kullanılan mudarebe modelinde; şirket primlerin işletilmesinden ve idaresinden sorumludur. Vekâlet modelinin aksine bu modelde havuzdan elde edilen kazanç ve dönem sonundaki bölüştürmeye şirket de dahildir. Şirketin alacağı oran ise sözleşmede belirtilir.
Hibrit Modeli
Hem vekâlet hem de mudarebe modelini kapsayan karma bir modeldir. Dünyanın birçok yerinde kullanılan bu modelde sigortacılık işlemleri için vekâlet; mali yatırımlar için ise mudarebe modeli dikkate alınır ve sözleşmeler buna göre hazırlanır.
444 27 58
